День: 20.06.2025

    2022 жыл еліміз үшін халықтың санасын оятқан, ұлттың бірегейлігін қалыптастыру про­цесін жандандырып, жаңа бағыт-бағдар берген межелі жыл болды. Цифрлық дәуірдегі геосаяси сын-қатер көбейген осынау уақытта ұлтты біріктіретін тұрақты және саналы біре­гейлікті сақтап, нығайту жеткіліксіз еке­ні анық. Сондықтан бірнеше қадам алда жүру және ХХІ ғасырда ұлтты жаһандық гео­саяси аренада бәсекеге қабілетті ететін құн­дылықтарды қалыптастыруды қазірдің өзінде бастау аса маңызды. Бұл – Қазақ­стан­ның әлемнің болашақ саяси картасынан ала­тын орнына тікелей қатысты мәселе. Бүгінде Қазақстан Президентіміз Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың жан-жақты ойластырылған және жүйелі қадамдарының арқасында өзінің әлемдегі лайықты орнын иеленді. Сондықтан біз әлі де айналасында дау-жанжал белең алған ортада бейбітшілік мекені…

  Ұлттық құрылтайдың 2022 жылғы мау­сымда өткен тарихи I отырысын­да ұлттық жаңғырудың негізі қаланды. Сол жиында Мемлекет басшысы: «Құрылтайдың басты мақсаты – жаңа идеялар мен жасампаз қадамдар арқылы ұлт бірлігін нығайту», деп, жаңа алаңның рөлін айқындап берді. Осы­лайша, ұлтымызға ұя болған қасиетті Ұлытау төрінде, қазақ хандарының атасы Жошы хан кесенесінің іргесінде тамырын тереңге жай­ған мемлекеттілігіміздің жаңа дәуірі бас­тал­д­ы деуге толық негіз бар. Қазақтың мәдени және тарихи дәс­түрі­нен бастау алатын Ұлттық құрылтайдың фор­маты дала демократиясы институтының мә­нін жаңғыртып қана қоймай, халықтың тарихи жадына, ғасырлар бойы сақталған әдет-ғұрпына табан тірейді. Мұның мәні тереңде жатыр. Бұл даңқты тарихты еске алу үшін жасалып жатқан…

    Сонымен, ұлттық бірегейлік мәселесін­дегі ескі және жаңа көзқарастардың айыр­ма­шылығы неде? Бұрын ұлт құру процесі, негі­зінен, стихиялы болды және оған «жо­ғары­дан» ықпал ету әрекеттері декларативті тетік­терді қабылдаумен шектелді. Сондай-ақ бұл жұмыстың барлығы мемлекеттің ақ­параттық тапсырысымен орындалатын БАҚ-тағы тақырыптық дискурспен тәмамда­латын. Ал «Тоқаев моделі» болса, мемлекет пен қоғамның ұлтты біріктіріп қана қоймай, оған ХХІ ғасырда жаңа сапа бере алатын ортақ құндылықтарды іріктеу және әзірлеу жөніндегі проактивті қызметін ұсынады. Дәл осылай екі бірегейліктің орнына елді бө­ліп-жармайтын жаңа тәсіл алға шыға бас­тады. Осынау «Тоқаев моделі» Тәуелсіздік алға­лы бері бір жүйеге түскен және көпшілік қа­былдаған ортақ мәдени, саяси, экономи­ка­лық, тұрмыстық, дәстүрлі, өмірлік құнды­лық­тар…

Осы ретте скептиктерді сөйлетсеңіз, олар былай дер еді: біріншіден, біз мұның бә­рін өткен отыз жылда бірнеше рет естідік; екіншіден, мемлекеттің бұрынғы басшылары Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарынан бастап ұлт­тық бірлік пен ортақ бірегейлік мәсе­ле­лерімен айналысып келді. Шындығында, өткен отыз жылдан астам уақыт ішінде қазақстандық бірегейлік пен ұлт санасын жаңғырту қажеттілігі туралы мәлімдемелер билік дискурсы үшін ортақ мәселеге айналды. Олай болса, сіз бұрынғы кезеңдегі ұлт құру саясаты мен Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың қазіргі рефор­малары арасында түбегейлі айырмашылық бар ма деп сұрайтыныңыз анық. Спойлер: айырмашылық бар және ол ай­тар­лықтай үлкен десек, артық емес. Бұл пікірімізді дәлелдеу үшін бәрін ба­сы­нан сараптауымыз керек. Ең алдымен, біз өзі…

  Біз бұған дейінгі мақаламызда ХХІ ғасыр адамзат үшін шын мәнінде енді ғана, яғни ширек ғасыр өткеннен кейін басталғанын айтқан едік. Оның басты белгісі өткен жүзжылдықтың екінші жартысында қалыптасқан іргелі геосаяси негіздер тепе-теңдігінің бұзылуы болды. Сол кезде біз Президентіміз Қасым-Жомарт Тоқаевтың осы жаңа дәуірдің сын-қатеріне төтеп беру үшін жасаған жүйелі екі қадамын талдаған едік. Оның біріншісі – саяси реформалар арқылы мемлекеттің ішкі тұрақтылығын нығайту, екіншісі – экономикалық жүйені құбылмалы әлемге бейімдеуді көздейтін экономикалық реформалар. Ал Жаңа Қазақстанның үшінші тағаны қандай болмақ?   ТАРИХТАН ТАРТЫЛҒАН КӨПІР   «Мен кіммін? Қайдан келдім? Мені өгейсінбейтін ел бар ма?» «Сұлтан Бейбарыс» фильмі (1989)  …